Halk arasında Con Ahmet’in devridaim makinesi ya da kısaca Con Ahmet’in makinesi olarak bilinen, işe yaramaz buluşları ifade etmekte kullanılan bir deyim var. Hatırlarsanız bir ara Con Ahmet’in devridaim makinesi cinsinden bir Erke dönergecimiz vardı.

Erke Araştırmaları ve Mühendislik A.Ş. isimli bir firma bazı emekli generallerle birlikte basında boy gösterip geliştirdiğini duyurduğu devridaim makinesinin tanıtımını yapmıştı..

21 Kasım 2006 tarihinde düzenledikleri bir basın toplantısıyla Erke Dönergeci'ni "çağın buluşu" adı altında kamuoyuna büyük bir kampanyayla duyurarak; "...çevreye zarar vermeyen, istenilen güç ve sürati sağlayabilen, doğrudan hareketin elde edilebildiği, yakıt gerektirmeyen bir kuvvet makinesi..." olarak tanımlamışlar ve fiziken imkânsız, termodinamiğin en temel prensiplerinden olan 2. yasasına ters olan bu projeyi (!) tanıtmışlardı. Sonra bu sözde icat patlaması mümkün olmadan unutulup gitti.

Bu tür sonsuz hareket (perpetual motion) makineleri sadece ülkemizde değil dünyanın pek çok yerinde zaman zaman ortaya çıkmakta.

Neyse Con Ahmet Makinesi hikâyenin aslını anlatalım: Zamanında enerji ihtiyacını bedavaya getirecek bir devridaim makinesi icat ettiğini söyleyen Con Ahmet diye birisi varmış. Bu adamcağızın buluşu (!) kısaca şöyle: “Bir akü alacaksınız. Aküyü bir motora, motoru da bir dinamoya bağlayacaksınız. Bu motora bağlanan dinamo elektrik üretmeye başlayacak. Dinamodan aldığınız enerjinin bir kısmını aküye, kalan kısmını da elektrik motoruna verdiniz mi alın size sonsuza kadar bedava elektrik."

İnanmazsanız denemesi bedava. Hatta Con Ahmet o güne dek bu kadar basit şeyi düşünemeyen bilim adamlarının da epeyce kulağını çınlatmıştır herhalde.

Denildiğine göre İstanbul Teknik Üniversitesi’nde bilim adamlarından bir heyet kurularak Con Ahmet’in makinesi değerlendirmeye bile alınmış. Sonunda diğerleri gibi bir devridaim düzeneği olduğu görülmüş. Con Ahmet’i alaya almışlar ama sayesinde bizlere de güzel bir deyim kalmış.

Benzinsiz çalışan Con Ahmet Makinesi

Anlaşılsın diye bir Con Ahmet makinesi örneği daha verelim: Benzinsiz manyetik olarak çalışan bir araba bu. Şekilde görüldüğü gibi. arabanın önüne büyükçe bir metal yerleştirip vinç gibi bir kolla metalin önüne gelecek şekilde bir mıknatıs bağlıyorsunuz. Mıknatıs metali çektiğinde araba ilerliyor. Böylece benzinsiz arabayı icat ettik. Vatana millete hayırlı olsun. Artık petrolde dışa bağımlılık kalmaz.

Bu tür makinelerin bir tek kusuru var. Fizikte ve en çok termodinamikteki bazı yasalara göre çalışmaları mümkün değil. Bildiğimiz gibi termodinamiğin birinci yasası enerjinin korunumu olarak bilinmekte. Buna göre enerji yoktan var edilemez ve yok edilemez. Sadece bir şekilden diğerine dönüşür.

Entropi ile açıklanan termodinamiğin ikinci yasası ise sisteme dışarıdan enerji verilmediği sürece düzenin düzensizliğe, düzensizliğin de kaosa dönüşeceğini anlatır. Kırık bir masanızın durup dururken veya kırarken harcanan enerjiden daha azı kullanılarak eski haline döndürülemeyeceği örneği verilebilir.

Entropi, bir sistemin içerdiği düzensizliğin ölçüsüdür. Bir sistemdeki düzensizlik ne kadar fazlaysa, o sistemin entropisi de o kadar yüksek demektir. Buna ait yaşamımızdan pek çok örnek verilebilir. Örneğin arabanızı garajınıza iki sene terk edip sonra geri dönüp baktığınızda kesinlikle bıraktığınız gibi bulamazsınız. Mutlaka bir yerleri paslanmış, korozyona uğrayıp aşınmıştır. Yani değerinden kaybetmiştir. Mutlaka emek sarf edip düzeltmeye ve iyileştirmeye çalışmanız gerekmektedir.

Birinci kanun enerjiyi yoktan yaratamayacağımızı ikincisi ise zamana bağlı olarak sonsuz bir döngünün kayıplar nedeniyle elde edilmesinin mümkün olmadığını ifade etmektedir.

O yüzden yukarıda örneği verilen Con Ahmet tipi makineler termodinamiğin birinci ya da ikinci yasaları gereğince kimse tarafından ciddiye alınmamakta. Ne de olsa yasadır çiğnersek ne olur diyen çıkabilir. Bunlar trafik kuralları gibi insan yapımı yasalar değil ki çiğneyebilesiniz.

Termodinamik yasalarını ihlal eden bir makineyi, sistemi veya düzeneği başka disiplinlerde ve meslek gruplarında fazlaca kimseye yutturamazsınız. Belki bir meslek grubu hariç. Onlar da ekonomistler. Tabi bunu az sayıdaki aklıselim ekonomistlerin affına sığınarak söylüyoruz.

Ekonomistler arasında büyük bir çoğunluk Con Ahmet’in ekonomi alanındaki en büyük devridaim makinesi olan borca dayalı para sistemine inanmaktadır. Öyle ki sistemin yanlışlığını sorgulama ihtiyacı bile hissetmemektedirler.

Oysa “Issız Adaki Medeniyet” yazısında genişçe anlatıldığı üzere mevcut borca dayalı para sistemi termodinamiğin her iki yasasına da aykırıdır.

Birinci yasa enerjinin yoktan var edilemeyeceği ve yok edilemeyeceği hakkındaydı. Ekonomiye uygularsak: öncelikle gerçek serveti üretmek ve korumak için mutlaka enerji ve emek gerekmektedir. Üretilen borç ve faizde ise buna ihtiyaç bulunmamaktadır. Mevcut sistemde borç sonsuza doğru yoktan var edilmektedir. Faiz karşılığı ise hiç üretilmediği halde varmış gibi kabul edilmektedir. Unutulmaması gereken şey: servet yok olmaz sadece el değiştirir. Yoktan var etmek mümkün olmadığına göre faiz tutarı servet sadece el değiştirmektedir. Sonlu bir dünyada sisteme dışarıdan örneğin uzaydan giren başka bir servet olmadığına göre bunun sürdürülebilir olmadığı açıktır.

Tüm dünyada kullanılan Kısmi Rezerv (fractional reserve) sistemine göre bir bankanın diyelim elinde 1,000 lirası var. Bunun %10’unu tutup %90’ını tekrar tekrar borç olarak verebilmektedir. Böylece elinde fazladan 9,000 lira fiilen/matematiksel olarak “yaratılmış” olmaktadır (1,000+900+810+729+...=10,000).

Diyelim ki beyaz eşya mağazanız var. Bedeli 1,000 TL olan bir televizyonu 10 adet farklı müşteriye aynı anda satıp 10,000 lira kazanmak istiyorsunuz. Herhalde böyle bir şeyi yapmaya kalksanız hukuk hemen yakanıza yapışır. Elbette termodinamiğin birinci yasasını ihlalden değil.

Ama mevcut borca dayalı para sisteminde bankalar dünyanın her yerinde bunu yapmaktadırlar.

Termodinamiğin ikinci yasasındaki entropi kuralına göre gerçek serveti kendi haline bıraktığınızda gittikçe azalması gerekmekte. Nitekim gerçek dünyada vergi gibi unsurlarla bireylerin servetlerinde azalma söz konusu. Ancak serveti ölçmesi gereken paranın borca dayalı olarak kâğıt veya elektronik kayıt ortamında yoktan var edildiğini, borç ve faizin sürekli arttığını görmekteyiz.

Termodinamiğin ikinci yasası gereği garaja uzun süre bıraktığınız aracınız eskir. Yani servetiniz azalır. Ancak bankaya bırakılan para faiz kazanarak artar. Ya da bankacı birisine kredi olarak verir durduk yerde faiz getirir. Servetin durduk yerde değer kazanması termodinamiğin ikinci yasasıyla çelişmektedir.

Kenneth Boulding boşuna, “Sonlu bir dünyada eksponansiyel (sonsuza doğru) büyümenin sürdürülebilir olduğuna inanan ya bir deli ya da ekonomisttir.” dememiş.

Ekonomistlerin, termodinamiğin yasalarını çiğnemelerinin mümkün olmadığını öğrenmeleri gerekiyor. Tıpkı Con Ahmet’in makinesini başlatınca kıyamete kadar çalışacağını sandığı buluşunun akü bittiğinde durması gibi.

Daha önce “ABD borçlarını neden ödeyemez?“ demiştik. Ekonomistlerin hiç birisinden ciddi bir itiraz gelmemişti. Bastığı her kuruşuyla sürekli borç üreten bu Con Ahmet makinesinin sürekli çalışması mümkün değildir.

Her iki termodinamik yasasını ihlal eden bu borca dayalı para sistemi ekonomistler pek kabullenmese de kendini yiyip bitiriyor. O yüzden paranın bol sıfırlı miktarı artsa da gerçek servet karşısında değerleri ufalıyor. Sistemde paranın ölçü aracı olma vasfını kaybetmesi yüzünden 1973’te onsunu 35 dolara aldığınız altının değeri bugün 1800 doları aşmış durumda.

Sahi ekonomistler şunu nasıl izah ediyorlar? Tüm Dünyada mal ve hizmetlerin toplam değeri 70 trilyon dolar. Oysaki geliştirdikleri bu sistemin parayı ölçü aracı olmaktan çıkarması nedeniyle yüzlerce çeşit sanal servetlerin toplam değeri 700 trilyon dolar üstünde.

Yani bol sıfırlı ve %90’ı elektronik ortamlarda kaydi para olarak duran sanal servetleriyle on tane dünyayı satın alacak durumdalar. Ama ellerindeki bu parayla satın alabilecekleri dokuz dünyamız daha yok.

Kusura bakmasınlar ama Con Ahmet’in makinesinin aküsü artık bitiyor. Motor fena halde teklemeye başladı. Con Ahmet sisteminin çalıştığını göstermek için masa altında sürekli pedal çeviriyordu. ABD ve diğer ülkeler sürekli para basarak yeni borçlar üretiyor. Dünyada borçlu olmayan tek ülke yok. Makineyi kuranlar sistemi döndürmek için sürekli insanların servetini servetlerine katıyorlar. Ama sonsuz borca karşılık insanların sonsuz serveti yok.

Ne derseniz deyin fizik yasaları çalışıyor. Paradan para kazanmaya son verecek, fizik yasalarına uygun, adil ve borca dayalı olmayan bir para kredi sistemine geçilmesi için bu bir fırsattır. Tüm dünya insanlarının iyiliği için…

Hadi sistemi kuranlar gerçekleri saklıyorlar diyelim. Sadece ülkemizde değil dünyadaki pek çok ekonomist bu Con Ahmet makinesinin sürekli şekilde çalışacağına o denli inanıyorlar ki… Kendilerine termodinamiğin yasalarını tekrar tekrar hatırlatmak gerekiyor.

Aslında İktisat fakültelerinde matematik derslerinin yanı sıra temel düzeyde fizik ve doğa bilimleri derslerinin konulması çok yararlı olacaktır.

Prof. Dr. B. Gültekin Çetiner - Haber 7